ارتودنسی جراحی یا درمان ارتوگناتیک

درمان ارتودنسی به همراه جراحی فک برای بعضی از بیماران ترسناک است. این مسئله نشان دهنده آن است که در این زمینه اطلاعات کافی وجود ندارد. مهم ترین مسئله در این بیماران آگاهی دادن و مشخص کردن سود و زیان هر درمان برای هر بیمار است. هنگامی که برای شما یا فرزندتان درمان جراحی ارتودنسی و فک پیشنهاد می شود، شما با اصطلاحی به نام ارتودنسی جراحی یا جراحی ارتوگناتیک (Orthognathic surgery) آشنا می شوید.

در صورتی که بیمار ناهنجاری فکی داشته باشد و قبل از بلوغ مراجعه کند، با ارتودنسی به تنهایی و بدون نیاز به جراحی می توان درمان کرد ولیکن مراجعه دیر هنگام بیمار به همراه مشکلات فکی نیاز به جراحی خواهد داشت. بیماران ارتوسرجری (Orthosurgery) یا بیماران ارتوگناتیک آن دسته از بیمارانی هستند که دارای مشکل فکی می باشند و پس از بلوغ به متخصص ارتودنسی مراجعه می نمایند. این بیماران می بایست در ابتدا تحت درمان ارتودنسی قبل از جراحی واقع شوند و سپس برای جراحی نزد متخصـص جراح فــک و صــورت ارجاع داده شـوند و سپـس تحـت درمان ارتودنسی بعد از جراحــی قرار گیرند.

انواع جراحی ارتوگناتیک

درمان ارتودنسی قبل از جراحی برای رفع مشکل نامرتبی و شلوغی دندان ها و منظم کردن دندانها خواهد بود زیرا تا دندانها منظم نباشند جراح فک وصورت نمی تواند فکین را جراحی کند. بنابراین پیش نیاز جراحی، ارتودنسی خواهد بود و ارتودنسی پس از جراحی برای هماهنگی بیشتر دو فک جراحی شده و نظم بهتر به دندانها و اصلاح هرگونه چرخش دندانها و تثبیت درمان جراحی به کار برده می شود.

این جراحی در بیمارستان تحت بیهوشی کامل انجام می شود. اگر فک بالای بیمار عقب باشد به آن Maxillary deficiency می گویند، در این صورت بیمار باید تحت جراحی قرار گیرد که فک بالا به جلو آورده شود به این نوع جراحی Maxillary advancement می گویند. اگر فک بالا جلو باشد یا به عبارت دیگر بیمار دارای Maxillary protrusion باشد، باید فک بالا به عقب برد شود که به آن جراحی Maxillary set back می گویند. اگر بیمار دارای فک پایین عقب باشد به عبارت دیگر دارای Mandibular deficiency باشد. باید فک پایین با جراحی به سمت جلو آورده شود که به آن جراحی Mandibular advancement می گویند.

اگر بیمار دارای فک پایین جلو باشد به عبارت دیگر دارای Mandibular prognathism باشد تحت جراحی Mandibular set back قرار می گیرد . اگر بیمار دارای دیپ بایت یا اپن بایت باشد تحت جراحی Lefort قرار می گیرد. بایستی توجه داشت که این درمان یک درمان تیمی است که بین متخصص ارتودنسی و جراح فک و صورت انجام می شود. مراحل انجام درمان بایستی به طور صحیح انجام شود، در غیر این صورت دستیابی به نتایج مناسب بسیار سخت خواهد بود. درمان های جراحی فک و صورت در گروه درمان های جراحی ساده به حساب می آیند که در اغلب موارد تنها نیاز به یک روز بستری شدن در بیمارستان دارند.

عوارض جراحی فک

به طور کلی جراحی فک روش مطمئنی است. به خصوص اگر توسط یک جراح با تجربه و به روز انجام شود. از جمله عوارض نادری که ممکن است متوجه بیمار شود آسیب به اعصاب صورت است. در صورتی که جراح ماهر باشد این عارضه اتفاق نمی افتد

دوره نقاهت ارتودنسی جراحی یا درمان ارتوگناتیک چقدر است؟

بهبودی نسبی فکین حدود 4 هفته به طول می انجامد. اما بهبودی کامل ناحیه جراحی شده حدود 8 هفته زمان می برد. مرتب کردن دندان ها توسط متخصص ارتودنسی انجام می شود. این حرکت دندان ها با دستگاه ارتودنسی ثابت انجام می شود. بسته به نظر ارتودنتیست معالج 1.5 الی 2 سال براکت های ارتودنسی بر روی دندان های شما خواهد بودو جراحی بعد از یک سال که از شروع درمان گذشت انجام می شود.

آیا جراحی ارتوگناتیک درد دارد؟

در حین جراحی بیهوش می شوید و دردی احساس نخواهید کرد. بعد از جراحی و به هوش آمدن نیز بیماران اظهار می کنند که دردی شبیه به درد کشیدن دندان عقل را احساس می کنند. در این مواقع متخصص معالج داروی ضد درد مناسبی را برای شما تجویز خواهند کرد. همچنین این درد در هنگام جویدن غذا مضاعف خواهد شد. بنابراین در روزهای اولیه غذاهای مایع مثل سوپ سبک را میل کنید تا درد و فشاری متوجه فکین نشود.

آیا جراحی ارتوگناتیک سنگین است؟

این جراحی از جمله جراحی های سنگین و پیچیده محسوب می شود. به علت  خونی که بیمار در حین جراحی از دست می دهد  3 ماه مصرف مکمل آهن توصیه می شود. تا از بروز کم خونی بیمار بعد از جراحی جلوگیری شود.

جراحی ارتوگناتیک چقدر طول می کشد؟

بسته به میزان ناهنجاری و محل بروز ناهنجاری مدت زمان جراحی ارتوگناتیک متغییر است.  در صورتی که جراحی بر روی یکی از فکین انجام شود طول عمل جراحی بین 1 تا 2 ساعت خواهد بود. در صورتی که جراحی بر روی هر دو فکین انجام شود مدت زمان جراحی بین 3 تا 5 ساعت و حتی بیشتر است.

آیا می توان بعد از جراحی ارتوگناتیک حرف زد؟

بلافاصله بعد از جراحی نمی توانید حرف بزنید و صحبت کنید. دو هفته  طول می کشد تا بتوانید به درستی صحبت کنید. این مدت زمان بسته به میزان ناهنجاری تحت درمان قرار گرفته و فیزیولوژی بدن افراد مختلف متغییر خواهد بود. دو هفته بعد از جراحی شما قادر خواهید بود به قدری دهان خود را باز کنید که به اندازه دو انگشت بین دو دندان جلو باز شود.

آیا برش جراحی ارتوگناتیک بر روی صورت مشخص است و اسکاری دارد؟

جراحی ارتوگناتیک به منظور اصلاح وضعیت قرار گیری فکین از داخل دهان انجام می شود. بنابراین اسکار و برشی بر روی صورت نمایان نخواهد شد.

چه مواردی را از قبل باید برای جراحی فک در نظر گرفت؟

• تعدادی لباس راحت تهیه کنید که جلو دکمه دار باشد و نیازی به تن کردن لباس از سر نباشد تا برای بعد از جراحی بتوانید به راحتی استفاده نمایید.
• غذاهای مایع و پودرهای پروتئینی که باید بعد از جراحی میل کنید تا تست کنید و طعم دلخواه خود را انتخاب کنید. 3- نسخه خود را قبل از جراحی از پزشک بگیرید و تهیه کنید.
• غذاهایی که نیاز به جویدن ندارند تهیه کنید.
• یک بلندر یا مخلوط کن مناسب تهیه کنید تا غذاهای جویدنی را به وسیله آن نرم و پوره کنید.

چه مدت بعد از جراحی ارتوگناتیک می توان به محل کار بازگشت؟

7 تا 10 روز طول می کشد تا بتوانید به محل کار خود بازگردید. همچنین پیشنهاد می شود بین 4 تا 6 هفته ورزش و فعالیت بدنی خاصی نداشته باشید.

نحوه غذا خوردن بعد از جراحی فک چگونه است؟

هفته های اول بعد از جراحی، فکین شما بسیار حساس و آسیب پذیر می باشند. بنابراین بسیار مهم است که مواد مغذی اندازه و کم حجم را به آرامی در طی روز مصرف کنید. تا حد امکان از حرکت دادن فکین خودداری کنید. هیچگونه غذای جویدنی تا دو هفته بعد از جراحی ارتوگناتیک مصرف نکنید.