ارتودنسی فانکشنال به استفاده از یک سری دستگاه های ثابت و متحرک گفته می شود که برای درمان و اصلاح ناهنجاری های کلاس 2 و 3 در افراد و مخصوصا در کودکان استفاده می شوند.
ناهنجاری های کلاس دوم از ناهنجاری های فکی به شمار می آید که در آن دندان های فک بالا جلوتر از دندان های فک پایینی قرار می گیرد.
ناهنجاری های کلاس سوم هم برعکس مورد بالا هستند که فک پایین، جلوتر از فک بالاست .
دستگاه های فانکشنال ارتودنسی در دو نوع کلی ثابت و متحرک موجود می باشند. استفاده از هرکدام از دو نوع گفته شده، به وضعیت بیمار و تشخیص متخصص ارتودنسی وی بستگی دارد. دستگاه های ارتودنسی ثابت شامل اجزایی هستند که روی قوس های دهانی ثابت می گردند. اما دستگاه های متحرک ساختاری پلاستیکی داشته و توسط خود بیمار در دهان نصب شده و یا برداشته می شوند. دستگاه های فانکشنال متحرک موارد مصرف بیشتری دارند. در ادامه به بررسی انواع دستگاه فانکشنال ارتودنسی می پردازیم:
فرانکل انوع مختلفی دارد که در زیر به آن ها اشاره مختصری شده است:
اکتیویتور دستگاهی است که زمینه هماهنگی بین فک بالا و فک پائین را در افراد مبتلا به رتروگناتیک فراهم می سازد. این دستگاه در انواع مختلفی نظیر اکتیویتورهای H، اکتیویتورهای V، اکتیویتور کینتور و … موجود می باشد.
ارتودنسی دندان فانکشنال معمولا برای بیمارانی استفاده می شود که فک بالای جلو آمده و فک پایین عقب رفته داشته باشند و درمان را قبل از سنین بلوغ آغاز کنند.
درمان بدین صورت است که بیمار توسط یک برنامه ی زمانی که توسط ارتودنتیست به او داده می شود از این پلاک ها استفاده می کند.
تا نیرویی در جهت مناسب به دندان ها و فک وارد شود و دندان ها و بعضا استخوان و فک نیز به مرور زمان جابجا شده و در محل مناسب خود قرار بگیرند.
بله وجود دارد .
درمان توسط پلاک های متحرک فانکشنال به همکاری کامل شما و فرزندتان متکی است.
از این رو دستگاه های فانکشنال ثابت هم معرفی شده اند که در افرادی که همکاری لازم را جهت استفاده از پلاک های متحرک ندارند جایگزین می شوند.
این نوع هم در تعداد معدودی از بیماران ارتودنسی قابل استفاده است که به تشخیص متخصص ارتودنسی دندان صورت می گیرد.
گاهی اوقات درمان فانکشنال به همراه درمان ثابت به صورت همزمان انجام می گیرد.
مزیت اصلی دستگاه فانکشنال ثابت همین همزمانی بودن با درمان ثابت می باشد که به نوبه خود باعث کاهش طول درمان می شود.
.جایگزین هایی که برای ابزارهای فانکشنال وجود دارد عبارتند از هدگیر های ارتودنسی و کشیدن دندان.
با این وجود ،به کار بردن هر کدام از این روش ها به نوع مشکل شما بستگی دارد.
بحث و جنجال های بسیاری در مورد نحوه ی عملکرد پلاک های فانکشنال وجود دارد.
بله به نظر می رسد که پلاک های فانکشنال در درجه ی اول دندان های بالایی را به سمت عقب و دندان های پایینی را به سمت جلو حرکت می دهند.
تحقیقات معتبر حاکی از این است که مکان و طول فک پایین توسط خصوصیات ژنتیکی ما اداره می شود.
بنابراین ، رشد فک پایین ممکن است در کوتاه مدت توسط پلاک های فانکشنال تغییر کند.
به نظر می رسد که در دراز مدت تغییر قابل توجهی در موقعیت فک رخ نمی دهد.
با این اوصاف ،با حرکت دندان ها در حین درمان ممکن است تغییراتی در پوشش کامل تر دندان های بالا به وسیله ی لب بالا اتفاق بیفتد.
بدیهی است که اگر دستگاه به طور کامل و صحیح پوشیده نشود درمان کارآمد نخواهد بود.
علاوه بر این، گروهی از بیماران هستند که به خوبی به پلاک های فانکشنال پاسخ نمی دهند.
متاسفانه ،پیش بینی کردن اینکه کدام بیمار به درمان پاسخ می دهد بسیار مشکل است .
تصور می شود که ابزارهای فانکشنال در طول رشد نوجوانان یا قبل از آن موفق ترین روش بوده است.
این اتفاق معمولا برای پسرها در سنین 11 تا 14 سال و برای دخترها در سنین 10 تا 13 سال رخ می دهد.
با این حال انتخاب زمان درمان به تشخیص متخصص ارتودنسی بستگی داشته و در شرایط مختلف متفاوت است .
اگر درمان ناهنجاری کلاس 2 (برجستگی دندان های بالایی) با شکست روبرو شود،انتخاب های دیگری نیز وجود دارد که عبارتند از :
نشانه های این روش ها متنوع و بر اساس نوع مشکل می باشد.
در موارد خاص ممکن است توصیه شود بیمار مشکل باقی مانده را قبول کند تا درمان بعدی (اگر نیاز بود) انجام شود.
جراحی فک به طور کلی باید تا 17 سالگی به تعویق بیفتد.
درمان در این گروه سنی ” درمان زود هنگام ” تلقی می شود.
تحقیقات نشان داده است ارتودنسی فانکشنال اگر خیلی زود آغاز شود کارآمد نبوده و نسبت به درمانی که در سنین 10 تا 14 سال آغاز می شود تاثیر کمتری دارد .
با این وجود در شرایط خاص به ویژه اگر کودک به واسطه ظاهر دندان مورد تمسخر قرار می گیرد.
یا دندان ها مستعد ضربه باشند تصمیمات دیگری گرفته می شود.
در این موارد ممکن است درمان زود هنگام توصیه شود.
مدت زمان درمان به شدت مشکل بستگی دارد.
از این رو متناسب با آن متغیر است .
با این وجود بیشتر کاری که به وسیله ی پلاک های فانکشنال انجام می شود معمولا در مدت 9 تا 12 ماه تکمیل می شود.
پس از آن ممکن است توصیه شود که فقط یک دوره ی شبانه درمان ادامه پیدا کند.
بعد از درمان اولیه ممکن است بلافاصله فاز دوم درمان به وسیله ارتودنسی ثابت پیشنهاد شود.
تعداد ساعاتی که در شبانه روز نیاز به استفاده پلاک های فانکشنال خواهید داشت برای شما شرح داده می شود.
برای اینکه درمان شما کارآمد واقع شود می بایست دستورالعمل داده شده را به خوبی دنبال کنید.
با این حال اکثر پلاک های فانکشنال باید در تمام طول شبانه روز یا مدتی نزدیک به 24 ساعت شبانه روز استفاده شود.
اگر شما مدت زمان استفاده از پلاک های فانکشنال را به درستی دنبال کنید ممکن است پس از مدتی تغییری در موقعیت دندان هایتان مشاهده کنید که برایتان چشمگیر خواهد بود.