برای افرادی که دندانهای آنها به دلیل نامرتبی و ناهنجاریهای فکی به درمان نیاز دارد، شیوههای مختلفی وجود دارد. در مواردی نیز چند شیوه همزمان برای تکمیل درمان لازم است. در این موارد این دندانپزشک معالج است که با انجام معاینات، زمان و اولویت آن را مشخص میکند. کسانی که دندانهای نامرتب دارند و از طرفی به هر دلیلی نتوانستهاند دندانهایشان را حفظ کنند، باید به فکر پر کردن جای خالی دندانها در دهانشان باشند.
برای اینکه مشکلات عمده این افراد حل شود، ارتودنسی و ایمپلنت روشهایی موازی برای درمان ناهنجاری دهان و دندان به حساب میآیند. اما این که کدام یک اول باید انجام شود، توسط دندانپزشک مشخص خواهد شد.
ایمپلنت (implant) روشی برای پر کردن جای خالی دندانهای از دست رفته است. این کار پس از معاینه و بررسی دندان بیمار، درمان بیماریهای لثه و دندانهای پوسیده انجام میشود. ایمپلنت دندانی، کاشت دندان به وسیله پینهای باریک از جنس تیتانیوم در داخل استخوان فک است و پس از پیچ شدن، روکش دندان با رنگ طبیعی روی آن قرار میگیرد و درمانی ثابت محسوب میشود.
ایمپلنت یا ریشه مصنوعی یک جراحی چند ساعته است و میتواند در طول دو جلسه انجام شود. دندان با بیحسی موضعی در استخوان فک کاشته میشود، مدتی باید بگذرد تا زخم ترمیم یابد و ایمپلنت به استخوان جوش بخورد.
پس از این که بافت استخوانی ترمیم و کاملاً ایمپلنت در بدن بیمار ثابت شد، پزشک برای روکش کردن ایمپلنت اقدام میکند که این مراحل حدود سه تا هشت ماه زمان میبرد.
نامرتبی دندانها به دلایل گوناگونی رخ میدهد، گاهی نیز با بالا رفتن سن دندانها به سمت جلوی دهان حرکت میکنند و روی هم قرار میگیرند. برای درمان و حل این مشکل راه حل مناسب استفاده از درمان ارتودنسی است. در این درمان دندانها به وسیله ابزار ارتودنسی جا به جا و مرتب میشوند و بسیاری از ناهنجاریهای فکی و دندانی رفع خواهند شد. هدف از ارتودنسی مرتب کردن دندانهای فک پایین، فک بالا و یا هر دو است.
حرکت دندانها بهآرامی و با کمترین آسیب انجام شود. مهمترین وسیله ارتودنسی براکتها هستند که انواع مختلفی دارند و بنا به شرایط بیمار و موقعیت دندان، براکت ارتودنسی مناسب برای او تجویز خواهد شد.
اما اگر فرد به هر دو این درمانها نیاز داشته باشد، اولویت با کدام یک از آنها است؟ اول باید ایمپلنت انجام شود یا ارتودنسی؟
میلههای تیتانیومی در ایمپلنت به استخوان فک جوش میخورند، اما در درمان ارتودنسی نیاز است که دندانها حرکت کنند و جا به جا شوند. به این ترتیب اگر دندانها امکان حرکت نداشته باشند، براکتها نمیتوانند مؤثر باشند، بنابراین بهتر است بیمار ابتدا کجی و نامرتبی دندانهای خود را با ارتودنسی درمان کند و سپس جای خالی دندانهایش را با ایمپلنت پر کند.
اگر ارتودنسی قبل از ایمپلنت انجام شود، از نظر اقتصادی به صرفهتر است، چون با مرتب کردن و حرکت دادن دندان به جای اصلی، بعد از کشیدن دندانها فضای خالی کمتر میشود و تعداد ایمپلنتهای دندانی و کارهای ترمیمی آن هزینه کمتری نیاز خواهد داشت. اما در تمام درمانها باید به این نکته مهم توجه داشت که سلامت مهمتر از زیبایی است و هیچ درمان زیبایی نباید سلامت را تهدید کند.
زمانی که ارتودنسی دندانهای اطراف یا مقابل ایمپلنت را درگیر نمیکند و مثلاً فقط یک دندان باید اصلاح شود.
در مواقعی که بیمار چند دندان خود را از دست داده و دندان کافی برای نگه داشتن پلاک ارتودنسی وجود نداشته باشد، قطعاً باید ابتدا ایمپلنت انجام شود.
اگر بنا به تشخیص دندانپزشک دندانهای جلو نیاز به سیم کشی داشته باشد و دندان آسیا کشیده شده است، دندان آسیا را میتوان قبل از مرتب کردن دندانها با ایمپلنت پر کرد.