ارتودنسی و بارداری

دوران بارداری و حاملگی یکی از مهمترین دوران های زندگی خانم ها به حساب می آید. بارداری جایگاه و نگاه زن را به اطراف تغییر می دهد بنابراین داشتن لبخندی زیبا و بهبود ظاهر نیز همزمان می تواند اهمیت داشته باشد. با توجه به تقاضای بیشتر خانم ها نسبت به آقایان برای داشتن ظاهری بهتر و جوانتر، احتمال وقوع و مواجه شدن با بیماران خانمی که در طی درمان ارتودنسی باردار می گردند زیاد می باشد.

به طور کلی و به عنوان یک قانون هیچ دلیلی از نظر سلامتی وجود ندارد که فرد باردار نتواند از دستگاههای ارتودنسی (ثابت یا متحرک) استفاده نماید.

ملاحظات مهم ارتودنسی و بارداری

اما فاکتورهایی نیز وجود دارند که متخصص ارتودنسی می بایست در هنگام درمان یک فرد باردار مدنظر قرار دهد:

• بارداری سبب ایجاد gingivitis و پریودنتیت می گردد.
•  تغییرات هورمونی در این دوران روی حرکت دندان (Tooth Movement) تاثیر می گذارد.
•  عادت های غذایی و تمایلات خوراکی مختلف شخص باردار می تواند در درمان ارتودنسی اختلال ایجاد کند.
•  تاثیر داروهای مختلف استفاده شده در دوران حاملگی روی حرکت دندان باید مدنظر واقع شود.

تاریخچه پزشکی ، دندانی و روانی – اجتماعی بیمار

همانند تمام اعمال پزشکی و دندانپزشکی، گرفتن تاریخچه کامل پزشکی و دندانی و نیز روانی – اجتماعی بیمار لازم و ضروری می باشد. در مورد فرد باردار، مشاوره با متخصص زنان در صورت وجود هر گونه مشکل پزشکی الزامی می باشد. تاریخچه دارویی حال حاضر بیمار نیز بسیار ارزشمند است چرا که بعضی از داروها می توانند اثرات جانبی روی حفره دهان و نیز حرکات ارتودنسی داشته باشند. به عنوان مثال داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDS) نظیر ایبوپروفن سبب کاهش حرکات دندانی در طی درمان های ارتودنسی می گردند. همچنین هرگونه سابقه پزشکی نظیر دیابت و نیز مشکلات احتمالی در بارداری قبلی باید قبل از انجام هرگونه درمان ارتودنسی مورد بررسی قرار گیرند.

مشکلات ارتودنسی در طی دوران بارداری

در طی دوران بلوغ (Puberty) و نیز بارداری، هیپرپلازی و یا بزرگ شدن بافت های لثه اتفاق می افتد. این بزرگ شدن لثه توسط چندین عامل شناخته شده سیستمیک و موضعی ایجاد می شود که مهمترین عامل سیستمیک، تغییرات هورمونی در طی بارداری می باشد. اگرچه حضور و وجود براکت های ارتودنسی به تنهایی عامل ایجاد التهاب لثه نمی باشد اما فاکتورهایی مثل حاملگی و نیز بهداشت ضعیف دندان در این دوران می تواند به همراه یکدیگر در ایجاد التهاب حاد لثه موثر باشد و حتی سبب پیشرفت به سوی بیماریهای پریودنتال گردد. اگر بیماری بهداشت دهانی ضعیف و نیز التهاب لثه داشته داشته باشد، عاقلانه است که شروع درمان ارتودنسی به بعد از بارداری موکول گردد. زیرا براکت های ارتودنسی می توانند به عنوان عاملی در تجمع و نگهداری پلاک های میکروبی در فرد عمل نمایند و در حضور التهاب خفیف لثه ای در یک فرد باردار به دلیل تغییرات هورمونی، سبب بدتر شدن شرایط لثه گردند. در صورتی که بهداشت دهان مناسب باشد ارتودنسی هیچ گونه منافاتی با بارداری ندارد.

به طور خلاصه علائم بیماری های لثه در این دوران عبارتست از :

•  افزایش حجم یا التهاب لثه
•  تحلیل لثه

آموزش و آگاهی دادن به بیمار باردار

در آمریکا در حدود 6 میلیون بارداری در طول سال اتفاق می افتد و حدود 1/4 این افراد انواع مختلفی از خدمات دندانپزشکی را دریافت می کنند. زنان با اطلاعات ناکافی از مراجعه به دندانپزشک در طی بارداری اجتناب می کنند. بسیاری صبر می کنند تا این دوران به اتمام رسیده و سپس به دندانپزشک مراجعه نمایند.

ملاحظات درمانی ارتودنسی و بارداری

ملاحظه نمودن موارد زیر در یک بیمار باردار بسیار مهم می باشد:

•  گرفتن تاریخچه دقیق پزشکی ، دندانی و روانی – اجتماعی بیمار
•  مشاوره با پزشک زنان در صورت وجود هرگونه مشکل در فرد باردار در طی بارداری و نیز در بارداری های قبلی
•  ثبت انگیزه و اشتیاق بیمار در حفظ بهداشت دهان در قبل و طی بارداری
•  عدم تجویز داروهای ضد درد غیر استروئیدی (تا حد امکان)
•  بررسی دندان های کشیده شده در بیمار و اینکه دندان به چه علت کشیده شده است (بهداشت نامناسب – تروما و غیره)
•  معاینه دقیق لثه و ثبت هرگونه خونریزی
•  دادن نوبت در فواصل کمتر برای کنترل بهتر و بیشتر بافت های لثه
•  اجتناب از تجویز رادیوگرافی در زمان بارداری
•  در طی 3 ماه اول بارداری بسیاری از خانم ها دچار عادات بد غذایی و احساس تهوع مخصوصا در طی صبح می باشند به همین علت باید از دادن نوبت به بیمار باردار در صبح خودداری نمود.